Organy w Bazylice Mariackiej

Kategoria: Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Utworzono: piątek, 31 lipiec 2015 21:16
Opublikowano: piątek, 31 lipiec 2015 21:16
Administrator
Odsłony: 19952

OrganyZ kroniki organ

Dnia 02 lutego 1946r. Ks. Proboszcz Marceli Mrozek poinformował z ambony o możliwości budowy organów w Katedrze, ponieważ rozpoczęła pracę Firma Wiesława Biernackiego w Krakowie. W pierwszej wersji miały powstać nowe organy 41 głosowe, 3 manuały jednak 22 października 1946r. Pan Biernacki przysłał pismo, w którym pisze, że Firma ta otrzymała do sprzedania organy o 40 głosach, 3 manuałach i pedale, systemu stożkowo – pneumatycznego z 3 głosami językowymi. 14 listopada 1946r. podpisano z Firmą Biernacki i Spółka z siedzibą w Krakowie umowę na zmontowanie tychże organ w Katedrze na Górze Chełmskiej.

 

Kronika organPowołano Komitet Budowy Organów, który pomagał zbierać fundusze. Do komitetu wybrano:

- przewodniczący: prof. Kazimierz Janczykowski
- vice przewodniczący: insp. Feliks Sobieszczuk
- skarbnik: dyr. Ksawery Nojdeka
- sekretarz: organista Józef Kaczorek

Organy do Chełma sprowadzono wagonem kolejowym, a z dworca do Katedry samochodem oraz w rękach (pomagali uczniowie Technikum Mechanicznego). Montaż trwał kilka miesięcy i chociaż na częściowo złożonym instrumencie zagrał Pan Józef Kaczorek – organista w czasie Rezurekcji, to całość ukończono 31 sierpnia 1947 roku.

Organy te są instrumentem czterdziestogłosowym, trzymanuałowym z pedałem o trakturze pneumatycznej. Powstały w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku. Analiza porównawcza wskazuje na firmę Schlag und Söhne jako wykonawcę.

 

Dyspozycja głosowa

Manuał I Manuał II Manuał III Pedał
       
56 tonów 56 tonów 56 tonów 30 tonów
       
Gedak 8’ Cornet ang. 8’ Voix cel 8’ Posaunce 16’
Gemsh 8’ Mixtura 4 fach Aeoline 8’ Quintbass 10 2/3’
Doppelflet 8’ Oktave 4’ Liebl. Ged 16’ Octave 4’
Gamba 8’ Traversflet 4’ Liebl. Ged 8’ Octave 8’
Principal 8’ Quintat 16’ Solaflet 8’ Cello 8’
Bourdon 14’ Principal 8’ Geigprcpl 8’ Bassflet 8’
Rohrflet 4’ Schalamei 8’ Frenflet 4’ Principal 16’
Oktave 4’ Cornetflet 8’ Fugara 4’ Violon 16’
Piccolo 2’ Rohrflet 8’ Oboe 8’ Subbas 16’
Rauschqu 2 2/3’ 2’ Dolce 8’    
Cornet 3-4 fach      
Trompete 8’      


OrganyIdentyczne połączenia znajdują się jako guziki tuż pod klawiaturą. Ponadto są tam:

- wyłącznik registrów
- wyłącznik crescenda
- pion pedału
- mezzo forte
- tutti
- włącznik i wyłącznik wolnej kombinacji
- wyłącznik głosów języczkowych

Przy klawiaturze nożnej znajdują się jedynie dźwignia z napisem Sup. Oct.I an I – włącza tremolo III manuału, jest też tam wałek crescendo i pedał żaluzji.

Klawiatury pełne ze skalą:
Manuały C-g3
Pedał C-f1

 

Organista Adam WójcikOrganiści pracujący w tej parafii:

–  Józef Kaczorek ... – 1970
–  s. Feliksa 1970 – 1980
–  Adam Wójcik 1980 – ...

 

Renowacje

Pod koniec lat siedemdziesiątych, organy wymagały już kapitalnego remontu.

W 1983 r. Ks. Kan. Kazimierz Bownik – Proboszcz, sprowadza firmę z Rzeszowa, która pod okiem Ks. Prof. Jana Chwałko z KUL-u wymienia uszkodzone mieszki, oczyszcza i stroi wszystkie głosy. Niestety pod koniec lat dziewięćdziesiątych okazuje się, że uległy uszkodzeniu mieszki, które nie zostały wcześniej wymienione.

Po konsultacji z przedstawicielami Komisji Archidiecezjalnej, O. Dr Waldemarem Kapciem O. P. i Ks. Mgr Stefanem Czerniejem, obecny proboszcz Ks. Kazimierz Bownik podejmuje decyzję przeprowadzenia kapitalnego remontu organów i wymianę wszystkich (!) mieszków. Dzięki życzliwości obydwu Wojewodów Chełmskich: mgr Mariana Cichosza i mgr Leszka Burakowskiego udało się uzyskać z Wydziału Kultury U. W. poważne dofinansowanie tej inwestycji.

Wykonawcą jest mgr Krzysztof Teresiński, który powoli, ale bardzo dokładnie wykonuje tę żmudną pracę i latem 1999 r. organy są w pełni sprawne.

 


 Koncerty

Dnia 31.08.1947 r. odbył się pierwszy koncert Feliksa Rączkowskiego, Profesora Konserwatorium Warszawskiego, który wykonał utwory:

–  M. Surzyński – Improwizacja „Święty Boże”
–  M. Reger – Benedickus
–  J. S. Bach – Toccata C-dur
        I cz Toccata
        II cz Adagio
        III cz Fuga
–  L. Bossi – Variatio cis-moll
–  M. Widor – Toccata F-dur

Koncert ten zapoczątkował tradycję koncertów muzyki religijnej w Katedrze, które odbywały się w różnym czasie do końcowych lat siedemdziesiątych.

Po koncercie, Profesor Rączkowski w liście do ks. Marcelego Mrozka – Proboszcza, pisał m. in. cytat: „Muszę Księdzu Proboszczowi powinszować, że chociaż nie największe, ale najlepsze organy zainstalował Ksiądz na Górze Chełmskiej. Jest to instrument jednej z najlepszych firm niemieckich Sauer, wykonany bardzo solidnie pod każdym względem”.

W wigilię odpustu tj. 07.08.1974 r. o godz. 16.00, J. E. Ks. Bp Dr Zdzisław Goliński Sufragan Lubelski, dokonał poświęcenia nowych organów.
   
Do wykonania koncertów proszeni byli również:

–  Piotr Podobiński – Prezes Związku Organistów – wybitny organista z parafii św. Pawła w Lublinie,
–  Stanisław Koszowski – Profesor Szkoły Organistowskiej – organista w kościele o.o. Dominikanów w Lublinie,
–  Seweryn Ślepczuk – organista na Kalinowszczyźnie,
–  Zdzisław Ochalski – dyr. Diecezjalnej Szkoły Organistów – organista w Katedrze Lubelskiej.

Massimo Nosetti

 

–  Koncert organowy Massimo Nosetti – organisty i Profesora z Turynu (Włochy) dn. 11 stycznia 1998r.

 

 

Robert Brodacki

 

–  03 maja 1998r. koncertuje Pan Robert Brodacki.

 

 

 

 

Lekode

 

–  Koncert 24 czerwca 1998r. Pan Lekode z Francji.

 

 

 

 

 

 

Tercet SOLO

 

–  30 sierpnia 1998r. – Niedziela – po każdej Mszy św. Odbywa się półgodzinny koncert tercetu „SOLO” z Kijowa, w którym wystąpiły:

– Judyta Ondycz – solistka męskiego chóru w Kijowie
– Swietłana Duszka – solistka opery w Kijowie
– Waleria Bałachowska – organistka w Filharmonii w Kijowie

Po koncercie zbierane były ofiary dla biednych dzieci na Ukrainie.

 

 

Georgij Agroctina

 

–  10 października 1999r. koncert Pan Robert Grudzień na organach i Pan Georgij Agroctina z Ukrainy na Fletni Pana.

 

 

 

 

 

 

–  14 maja 2000r. odbył się koncert: Robert Grudzień – organy i Gottfried Isopp – trąbka (Austria), który rozpoczął – „I KONCERTY FESTIWALOWE CHEŁM 2000”. Od maja do września będą odbywać się raz w miesiącu koncerty.

Dyrektorem festiwalu został Robert Grudzień.
Strona internetowa Pana Roberta Grudnia: www.grudzien.pl